Op het moment van schrijven van deze tekst is nog niet bekend hoe het College van Burgemeester en Wethouders eruit gaat zien en wie de nieuwe wethouder Cultuur wordt. Nog geen ontwikkelingen dus op de voorgrond, maar op de achtergrond is wel een en ander gebeurd. Zo werd in aanloop naar de Gemeenteraadsverkiezingen het visiedocument van het Directeurenoverleg van Rotterdamse kunstinstellingen gepresenteerd met de titel Cultuur draagt de stad in transitie. In het document staat dat ‘gesubsidieerde instellingen van onder meer (ongesubsidieerde) grass roots organisaties, activisten en jonge (biculturele) makers het verwijt krijgen niet divers genoeg te zijn. Met name als het op etnische afkomst aankomt, vormt het programma, het personeelsbestand en het publiek van deze instellingen volgens critici geen goede afspiegeling van de superdiverse Rotterdamse bevolking’.
Ook beschrijft het document de knelpunten die een omslag naar een meer diverse cultuursector bemoeilijken: opvattingen over kwaliteit, collectiebeheer en cultureel erfgoed zijn binnen gevestigde instellingen vaak gestoeld op de westerse canon en een gebrek aan doorstroom binnen organisaties maakt het realiseren van een meer divers personeelsbestand lastig. Deze constatering wordt gevolgd door het volgende voornemen: ‘Hierin willen we nu echt stappen gaan zetten, door de zittingstermijn van directeuren te beperken en maatregelen te treffen die de doorstroming en diversifiëring van het personeelsbestand bevorderen’. Juist dit eerste punt blijkt zwaar bevochten; tijdens een stemronde voor een maximale zittingstermijn van acht jaar voor directeuren stemde de meerderheid tegen. Ook het voorstel om 1% van het subsidie van de grootste instellingen te verdelen onder de kleinste instellingen haalde het niet. Al met al heeft dit niet voor minder onrust binnen het Rotterdamse Directeurenoverleg gezorgd.
Het is nu wachten op een daadkrachtige wethouder die wellicht de ideeën van de briefschrijvers van juni 2017 oppakt: meer fysieke en financiële ruimte in de stad en de aanstelling van een (gemeentelijke) counterpartner als verbinder tussen jonge makers en gevestigde partijen en die opkomt voor de belangen van de eerste groep.
Wat betekent vernieuwing voor jou? Ik wil niet al te grote woorden gebruiken, maar over het algemeen verstaat ‘men’ onder vernieuwing volgens mij dat er diversiteit is, verschillende gezichten in de zalen, het gaat om publiek. Voor mij gaat het ook over publiek, maar vooral om organisatie, en een stap verder in een institutionele hervorming. Wat betekent cultuur en wat voor functie zou een theater bijvoorbeeld vandaag de dag moeten hebben? Dus niet enkel de aanwezigheid van een aantal hoofddoeken of dreadlocks in de zaal. Of etnische minderheden in de bediening. Dat vind ik juist problematisch. Ik zie vernieuwing als een continue dialoog tussen verschillende machtsverhoudingen.
Waar kunnen de lezers van Puntkomma jou van kennen? Ik stopte met mijn hbo-opleiding om te focussen op een carrière als cabaretier en online tv maker. Dit ben ik met een groep leeftijdsgenoten gaan doen. We hadden geen flauw idee wat we deden, maar er was veel talent aanwezig. In 2014 ben ik met een aantal jongens een kantoor gaan huren in de buurt waar we wonen. Daar kwamen een aantal samenwerkingen met onder andere een grote theatervoorstelling in en met het Nieuwe Luxor uit voort. In 2016 hebben we het La Haine Art Festival (festival rondom de gelijknamige Franse film van Mathieu Kassovitz, red.) georganiseerd, dat is volledig uit de hand gelopen, in goede zin.
Hoe zag de organisatie van het festival eruit en hoe heb je dat gefinancierd? Voor La Haine Art Festival waren de bijdragen van de gemeente Rotterdam super belangrijk en daarbij heb ik er zelf geld in gestoken dat ik met commerciële klussen heb verdiend. Eerder ondersteunde de Gemeente Rotterdam me al voor comedy/poetry evenementen en een tv-programma. Door de ondersteuning van onder andere de gemeente konden wij authenticiteit voorop stellen in onze eerste stappen als cultureel ondernemers. Alleen bereik je niks, het gaat juist over wat je samen voor elkaar kunt krijgen.
Je organisatie heet Concrete Blossom. Op de website staat: “Concrete Blossom is een platform voor en door dwarse denkers, beeldenstormers en bruggenbouwers die streven naar een inclusieve samenleving. Kun je voorbeelden geven van wat jullie dan precies doen? In november 2017 hebben we bijgedragen aan het Stadsmakerscongres, hier hebben we een inclusieve benaderingen op stedelijke vernieuwing gepresenteerd. Een doorlopend onderzoek dat we als Concrete Blossom uitvoeren. We ontwikkelen counter narratives voor onder andere gentrificatie, vertrekkend vanuit het kapitaal van multiculturele volkswijken. We helpen ook instituten die aansluiting met de snel veranderende samenleving missen. Dat kan door middel van personeelsbeleid, publieksprogrammering, maar ook door middel van een campagne.
Concrete Blossom is een platform dat vanuit een Rotterdams, non dominant perspectief dope shit (toffe dingen, red.) wil maken. Ook gaan we dit jaar een bundel en een video-serie rondom dichter Susu Amina uitgeven.
Als geld geen rol speelde, wat zou je dan doen? Verhalen produceren over het trauma van migratie in relatie tot de eigen omgeving. Dit kan in het theater, maar ook het snijvlak van film en theater vind ik interessant.
Dit artikel in Puntkomma gaat over vernieuwing. Waarom is vernieuwing nodig? Vernieuwing in de cultuursector is subjectief. Maar als je teruggaat naar de functie van kunst en cultuur, is dat voor mij het vertellen van verhalen waardoor jij jezelf en de ander beter leert begrijpen. Dat is iets wezenlijks, maar een heleboel mensen zijn niet eens op de hoogte van het bestaan van ‘een cultuursector’. Zij herkennen zich vaak niet in het aanbod. Kunst, cultuur en verhalen zouden een belangrijke rol moeten spelen in het welzijn van mensen en in sociale cohesie. Kunst en cultuur is gedepolitiseerd, wat als je het mij vraagt bizar is. Juist in een stad als Rotterdam is alles politiek en al helemaal kunst. De gevestigde orde is niet op de hoogte hoe precair hun positie is. Het internet legt namelijk alles op zijn kop. Je ziet jonge makers van kleur in mode, muziek en media de spelregels herdefiniëren. Daaraan merk je hoe de kaarten werkelijk geschud zijn. Het gezicht van populaire cultuur is een zwart gezicht, de cultuursector hobbelt hier maar achteraan. Die reageert niet snel genoeg.
Wat is nodig om de vernieuwing in gang te zetten? Als men binnen de instituties gaat bepalen hoe vernieuwing eruit ziet, kom je niet voorbij incidentele successen. Organisaties moeten van binnen- én buiten-uit veranderen. Er zijn genoeg mensen die echt kwaliteit brengen en het snappen, maar die moeten dan wel deel uitmaken van die organisaties. Het moet ook niet zo zijn dat je enkel een positie krijgt aangereikt, maar men moet ook beseffen dat de monocultuur een probleem is. Het is niet zo dat er direct iets wordt opgelost als er twee poppetjes van kleur worden neergezet.
Nog wat concreter… Wat moet de nieuwe Wethouder Cultuur als eerste oppakken als die zich oprecht met vernieuwing wil bezighouden? Zij of hij moet vooral niet het wiel opnieuw uitvinden, maar ruimte maken. Ophouden met gesprekken voeren, maar de ruimte geven aan de nieuwe stedelijke realiteit, de inwoners van Rotterdam. Het personeelsbestand van Rotterdamse instellingen kan de wethouder misschien niet veranderen, maar wel met wie hij of zij zelf samenwerkt. Bij de gemeentelijke aanbestedingen moet de wethouder het goede voorbeeld gaan geven. En huur experts in, betaal experts voor wat ze doen.
Wat heeft de stad nog nodig als het om vernieuwing gaat? Ik pleit voor een stadsmarinier voor de creatieve sector, iemand die van aanpakken weet. Iemand die bijvoorbeeld als waakhond van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur en van de uitvoering van zijn adviezen fungeert. Die op de hoogte is van zowel beleidsontwikkeling als van behoeftes in de stad. Verder denk ik dat de stad nog twee culturele podia mist waar urban cultuur en urban arts vanuit een non dominant perspectief worden belicht. Een cultureel huis voor verdieping en reflectie met een debatfunctie zou te gek zijn. Eén debatcentrum in een stad als Rotterdam impliceert al bijna een eenzijdig perspectief. •
Hoe is Gem creative agency ontstaan? Gem creative agency is ontstaan in januari 2015. In opdracht van Mothership (Rotterdamse kunstproducent die produceert en bemiddelt bij kunstprojecten in de openbare ruimte, red.) heb ik in 2014 een jaar lang galerie The House of Ababa in de toenmalige galerie van de Willem de Kooning Academie aan de Witte de Withstraat gerund. Hier werd niet alleen kunst verkocht, maar ik zocht ook van daaruit samenwerkingen met bedrijven zoals King Kong Hostel, Nhow Hotel en de Bijenkorf. Kunst uit de galerie werd gebruikt voor campagnes, maar werd ook ingezet als middel voor branding. Deze marketingmethode vond ik eigenlijk nog interessanter dan het direct verkopen van werken. Tijdens het festival Art Rotterdam Week in 2014 stond ik op de Object Design Beurs in gebouw De Rotterdam. Zo leerde ik mijn huidige partner Maylita Meijer kennen, zij deed PR en communicatie voor De Rotterdam. Voor ons beiden was het een groot succes; we zagen daar hoe kunst en vastgoed samen kwamen en wilden hiermee verder. Toen de tijdelijke galerie sloot, zijn we snel erna met Gem creative agency begonnen. We doen marketingprojecten in vastgoed, lifestyle en kunst en werken hierbij met projectontwikkelaars en corporates. Maar we doen ook culturele opdrachten, zoals de redactie en tentoonstelling van De Kunstkalender en de oprichting van @Boijmans, de jongerenclub van Museum Boijmans Van Beuningen. Mijn doel is om met de agency het bedrijfsleven zoveel mogelijk te enthousiasmeren voor Rotterdam en haar creatieve sector. Zodat ze inzien dat kunst even waardevol is als bijvoorbeeld duurzaamheid.
En Club Gem, wat is dat en hoe zijn jullie dat begonnen? In 2016 werd ik gevraagd voor ’n COR, een programma vanuit Stichting De Verre Bergen (de organisatie die het mecenaat van de ondernemersfamilie Van der Vorm realiseert, red.) dat was gericht op nieuw cultureel ondernemen. Samen met vier andere jonge, ondernemende Rotterdammers in cultuur kregen we de kans ‘iets vernieuwends’ te ontwikkelen voor de stad. Met Gem wilden we al langer een community creëren waarin kunstenaars en het publiek samenkomen. Dit was de uitgelezen kans. We benaderden de Kunstuitleen, die op dat moment verhuisde naar de Goudsesingel, om een tentoonstelling met nieuw Rotterdams talent te maken in hun tijdelijk leegstaande ruimte aan de Nieuwe Binnenweg. Zo ontstond Club Gem, in samenwerking met Rotterdam Festivals en Stichting de Nieuwe Lichting en Rotown. Eén maand lang was de ruimte omgetoverd tot bar en podium. Er was een tentoonstelling met 25 Rotterdamse kunstenaars, zowel jong talent als gevestigde namen. Denk aan Florine van Rees, Stacii Samidin, Job Bos, Esther Kokmeijer, Sanne Donders en Anouk Griffioen. Alle werken waren te koop en onder 1000 euro geprijsd. Dit bleek een groot succes; de helft van de kunstwerken is aangekocht door de Kunstuitleen, een ander deel is verkocht aan het publiek.
Club Gem 2.0 Club Gem is een platform en (pop up)podium voor kunst, cultureel én ondernemerschap in Rotterdam. Voor het publiek willen we graag de drempel tot kunst verlagen door het te combineren met een bar en entertainment. Voor Club Gem 2.0 zijn we op zoek gegaan naar een nieuwe locatie. We vonden het ideale pand in de Glashaven. Een tijdelijke locatie die tot woontoren zal worden ontwikkeld. We kunnen hier blijven tot na de zomer. We hebben voor deze locatie zelf geïnvesteerd in het podium, de horecavergunning en de bar, wat gezien het tijdelijke karakter nogal een investering was. Tijdens de openingsmaand in februari hebben we een tentoonstelling gepresenteerd met werk van o.a. Rosa Peters en Onno Poiesz en daarnaast iedere vrijdagavond een borrel georganiseerd.
Je noemde net al dat Club Gem in de Glashaven een grote investering was, hoe financieren jullie Club Gem? Op de Nieuwe Binnenweg hadden we ondersteuning vanuit ’n COR, Gemeente Rotterdam en Rotterdam Festivals. Nu hebben we alles uit onze opbrengsten met Gem creative agency gefinancierd. Verder weten we altijd commerciële sponsors en partners aan ons te verbinden. Ik ben er trots op dat we vanuit onze eigen onderneming culturele programmering kunnen aanbieden. Het is risicovol, maar heel uitdagend.
Wie is de doelgroep van Club Gem? Van kunstacademiestudenten tot yuppen die wel kunst willen kopen maar vaak niet weten waar te beginnen, maar ook 45+’ers die al graag kunst kopen en echte cultuurliefhebbers zijn. We willen programma’s kunnen maken voor alle leeftijden. Op de Nieuwe Binnenweg hebben we publiek van 15 tot 85 jaar binnen gehad. Club Gem is experimenteel en wil de drempel van kunst verlagen voor iedereen die daarvoor open staat. De ruimte kan ook gebruikt worden voor activiteiten van externe partijen.
En nu? De nieuwe tentoonstelling in Club Gem op Glashaven 42 gaat open in mei 2018. Het thema is weer kunst tot 1000 euro van Rotterdams gevestigd en nieuw talent. Tijdens expositie zullen er events met live programmering zijn en een bar met zonnig terras. Welke Rotterdamse kunstenaars meedoen is nog even geheim.
Wat betekent vernieuwing voor jou? Onder vernieuwing versta ik avant-garde, experiment en nieuwe vormen van kunst én ondernemerschap. Alles is continu in beweging en hierbij wil ik als ondernemer de balans vinden tussen het nastreven van een visie, eigen ontwikkeling én zorg en aandacht voor mens en omgeving.
In het voorjaar 2017 heb je de brief aan de toenmalige cultuurwethouder Pex Langenberg ondertekend. Waarom? Ik merk dat jonge makers geld en ruimte nodig hebben. Ik zie dat jonge organisaties nog geen stabiele plek hebben gevonden in het subsidiestelsel. Ik snap hoe het stelsel nu werkt en dat het moeilijk is met de snelle ontwikkelingen mee te gaan, maar het zou goed gaan als er een nieuwe structuur zou komen die ook ruimte biedt aan jonge organisaties.
Wat moet de wethouder als eerste gaan oppakken, waar moet het college op gaan inzetten op het gebied van kunst en cultuur? Hoe moet vernieuwing in cultuur gestimuleerd worden? Jonge makers moeten gestimuleerd worden om ook elders financiering te vinden. Dit is misschien strijdig met artistieke vrijheid, maar ik denk dat totale artistieke vrijheid niet meer van deze tijd is. Juist als je jong bent en nog vrij in je keuzes moet je meer van de wereld zien, samenwerken en creatieve vaardigheden elders inzetten, zoals in het bedrijfsleven. Naast meer ruimte en geld voor jonge makers, zou ik de wethouder willen adviseren om in te zetten op educatie en coaching vanuit het bedrijfsleven. Hoe maak je een langetermijnstrategie en hoe ga je met geld om als creative? Hoe maak je van 1 euro 100 euro, dat is belangrijk volgens mij.
Waar doe jij je inspiratie op in Rotterdam en heb je nog cultuur tips? Ik ga zelf altijd graag naar Boijmans. Ook The Thursday Night Live avonden in Het Nieuwe Instituut en de Venture Café x CIC events in het Groothandelsgebouw vind ik heel interessant. Verder ben ik benieuwd naar de nieuwe winkel en studio van Sam Cruden, een modeontwerper, aan de Boomgaardstraat.
Tot slot, als geld geen rol speelt, wat zou je dan doen? Ik zou dan een Artist in Residence opzetten voor kunstenaars die werk voor de buitenruimte maken. Ik zie dan een beeldentuin voor me, in bijvoorbeeld Het Park of Het Museumpark, met hedendaagse kunst. Ik zou investeren in keramiekovens en kunstenaars geld en tijd willen geven om vernieuwend werk te maken. Het liefst op het snijvlak met andere disciplines zoals mode en design om ook een breed en jong publiek aan te spreken. Ik merk dat het voor de nieuwe generatie kunstpubliek al heel normaal is dat disciplines met elkaar worden vermengd. •
De nieuwe tentoonstelling in Club Gem op Glashaven 42 opent in mei 2018.
Wat versta je onder vernieuwing? Vernieuwing is iets doen wat er nog niet is. Zo is Hiphop In Je Smoel (HIJS) ook ontstaan; een online hiphopplatform was er 20 jaar geleden nog niet. Ook ons 10-jarig jubileum dat we in 2009 vierden was nieuw: de combinatie van een festival, een documentaire en een vuistdik boek, een echt naslagwerk op het gebied van hiphop in Nederland, was nog nooit gedaan. HIJS kijkt altijd naar waar de behoeftes van de doelgroep liggen en wat we zelf tof vinden. Rewriters is ook een goed voorbeeld van vernieuwing; er was in Rotterdam nog geen platform voor street art en ook geen route voor street art of een legale muur voor kunstenaars.
Wat doet HIJS? HIJS is een online hiphopplatform die hiphopcultuur in haar volle breedte wil uitlichten; het stimuleren van de (inter-)nationale hiphopcultuur in al haar uitingsvormen. We richten ons op het nieuwe talent, maar ook op de stille krachten. Daarnaast organiseren we offline projecten onder de namen Rewriters, HIJS Live en HIJS Poetry.
Rewriters richt zich op street art/graffiti kunst en we verfraaien hier de stad mee. We werken samen met kunstenaars, gemeenten en woningcorporaties en vullen lege of lelijke muren met street art. Ook hebben we een applicatie ontwikkeld die je meeneemt langs alle street art in de stad. Ook haalt HIJS in september 2018 voor het eerst het street art festival POW! WOW! Festival naar Europa.
Met HIJS Live programmeren we hiphop en organiseren we dit jaar voor de derde keer HIJS Beats, een wedstrijd voor producers en beatmakers. HIJS Poetry biedt een platform aan spoken word talent.
Als geld geen rol speelde, wat zou je dan het liefste doen? Ik merk dat er in Rotterdam behoefte is aan een podium voor hiphop en een expositieruimte voor street art. Toen wij in 2014 stopte met Boomdox Festival heeft eigenlijk niemand deze functie, het programmeren van nieuwe hiphop, opgepakt. Het lijkt me tof om dit te combineren, een podium en expositieruimte ineen.
Wat is de doelgroep van HIJS? Toen we begonnen waren dat ‘hiphopliefhebbers in de leeftijdscategorie van 16 tot 25 jaar’. Vandaag de dag is hiphop populair, dus de doelgroep is ook breed. De oorspronkelijke doelgroep is met ons meegegroeid. Hiphoppers staan erom bekend dat ze loyaal en trouw zijn, het publiek van toen is inmiddels ook 20 jaar ouder, maar nog steeds geïnteresseerd in wat wij doen.
Hoe komt het dat hiphop nu zo populair is en waar merk je het aan? Het maken van muziek is heel laagdrempelig geworden. Je kunt op je telefoon al een beat maken en via het internet zo de wereld insturen. Ook verjongen mediaredacties en zij zien ook dat hiphop nu populair is. Je merkt het aan de hitlijsten, die voor een groot deel door hiphopartiesten worden gedomineerd. Ook is het opvallend dat hiphopnummers en beats worden gebruikt voor reclames op televisie of leaders voor tv-programma’s. Ik merk ook dat street art nu populair is, zo gaat de Gemeente Rotterdam nu zelf een street art project initiëren. Wie had dat dat 5 jaar geleden kunnen bedenken? Toen verklaarden ze me voor gek als ik zei dat ik Rotterdam wilde verfraaien met street art. Kortom, hiphop zit nog lang niet op zijn top.
Wat is de uitdaging voor HIJS? Als we meegingen met wat commercieel is hadden we al veel meer kunnen verdienen, maar wij vinden het interessant om te belichten wat nog niet populair is. We kijken dus naar wat er gebeurt op het gebied van talent en hiphop in Nederland. Dat is wel een uitdaging.
Hoe ziet de organisatie en financiering er uit? We hebben een vaste kern van vier medewerkers, drie stagiaires en een grote vrijwilligerspoule. De vier vaste medewerkers hebben bij elkaar nog niet eens 1,5 fte, idealiter zouden we minimaal 4 fte hebben. Dit is de derde periode dat we in het Rotterdamse Cultuurplan zitten, we krijgen 51.000 euro per jaar. Verder halen we inkomsten uit projectsubsidies, muurschilderingen, workshops en rondleidingen en uit de downloads van de Rewriters app.
Vorig jaar heb je de brief aan toenmalig cultuurwethouder Pex Langenberg ondertekend. Wat is het eerste dat de nieuwe cultuurwethouder straks moet oppakken? Er zijn al veel goede adviezen verschenen, van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur en International Advisory Board extra. Daar staat alles in wat mij betreft. Wat we nodig hebben is iemand die de daad bij het woord gaat voegen. Het zou goed zijn als de nieuwe wethouder niet alleen naar de gevestigde organisaties gaat luisteren, maar juist naar kleinere clubs en naar waar die behoefte aan hebben.
De nieuwe wethouder moet keuzes durven maken. Er zijn genoeg partijen die zich hebben bewezen, zoals HIJS, maar ook bijvoorbeeld Roodkapje en WORM, die moeten groeien vind ik. Als er geen extra middelen voor cultuur komen ben ik van mening dat dit van de grote instellingen moet komen.
Wie zijn er volgens jou ook goed bezig op het gebied van vernieuwing? Het zijn vooral individuen, maar Woorden Worden Zinnen, Spraakuhloos, Theater Islemunda, SAM internationaal Street Art Magazine, Enfant Terrible, MONO en Club Gem vind ik tof en getuigen allemaal van lef. Ze richten zich op waar de behoefte van het publiek ligt.
Wat kunnen de ondertekenaars van de brief zelf doen? Het klinkt afgezaagd, maar het is keihard werken en jezelf bewijzen. De nieuwe generatie moet volhouden. Wij hebben het de eerste tien jaar ook zonder subsidie gedaan. Maar als ik naar onszelf kijk: als je al 20 jaar bezig bent en nog steeds relevant bent, wat moet je dan nog laten zien?
Als organisatie in het Cultuurplan maak je deel uit van het Directeurenoverleg. Hoe gaat dat? Eerlijk gezegd ben ik er maar twee keer geweest. Ik word gewoon niet gelukkig van die meetings. De grote instellingen zijn altijd aan het woord en lijken hun eigen positie te verdedigen. Ik vraag me af of ze echt willen kijken naar wat er aan de hand is. Ik vind het zonde van mijn tijd, die ik zoveel beter kan besteden aan het realiseren van toffe projecten.
Is de beoordeling van kunst ook toe aan vernieuwing? Ja, als ik de lijst met adviseurs zie die ons hebben beoordeeld voor het Cultuurplan zie ik maar één iemand die echt iets van hiphop weet. Dat vind ik heel gek. Een schrijnend voorbeeld was tijdens een gesprek met een commissie voorafgaand aan de meerjarige beoordeling. Iemand vroeg: “Is hiphop ook voor vrouwen, of niet?” Dan heb je er echt niks van begrepen of je hebt je er niet in verdiept. Ik vind dat er in ieder geval een of twee mensen aan tafel moeten zitten die aantoonbare expertise hebben in de betreffende discipline en dat een of twee mensen uit de doelgroep moeten mee beoordelen. Ook fondsen zeggen wel eens ‘We willen wel, maar krijgen de aanvragen niet’. Maar als je twee keer wordt afgewezen zonder duidelijke uitleg ga je het niet zo snel nog een derde keer proberen. Het feit dat KEN Theater er nu bijvoorbeeld mee stopt is gewoon een groot verlies voor de stad. Dat moet je als stad niet willen.
Wat staat er komende tijd op de HIJS-agenda? Op 21 juli 2018 programmeren we tijdens het Eendracht Festival verschillende hiphop acts in WORM en een street art expo met Rotterdams talent in de Slash Gallery aan de Boomgaardstraat. Van 14 tot 16 september 2018 vindt het POW! WOW! Festival plaats in het Vierhavengebied. Verder is de Rewriters app altijd te downloaden. Op onze website is ook een document te vinden met de complete route voor wie geen smartphone heeft. •
